Talent Management - POB Anthropocene - Program Strategiczny Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim

Zmiany wilgotności gruntu w Narwiańskim Parku Narodowym

Ewa Kalisz

W ramach projektu określono rolę czynników determinujących zmienność wilgotności gruntu w Narwiańskim Parku Narodowym (NPN). W celu zrozumienia uwarunkowań fizyczno-chemicznych wykonano analizę laboratoryjną monitorowanych gleb. Wyniki ukazano na tle wieloletnich trendów wybranych parametrów hydrologiczno-meteorologicznych z okresu 1991-2020. Wykonano korelacje krzyżową między sumą opadu atmosferycznego z różnych okresów a średnią dobową wilgotnością gleby z różnym przesunięciem czasowym. W celu uchwycenia niejednorodności genetycznej związku wilgotności gleby z opadem atmosferycznym analizę wykonano dla półrocza letniego i zimowego. Stwierdzono, że duże znaczenie dla wilgotności gleby na terenie Narwiańskiego Parku Narodowego ma poziom zalegania wód podziemnych oraz dopływ wód powierzchniowych z górnego biegu rzeki - w szczególności wód roztopowych. Na analizowanym obszarze nie wystąpiła prosta zależność między opadem atmosferycznym a wilgotnością gleby. W celu polepszenia warunków wilgotnościowych gleby należy zachować ciągłość monitoringu, aby móc opracować korzystne rozwiązania zapobiegające degradacji warunków wilgotnościowych gleb oraz stworzyć plan adaptacyjny do postępujących zmian klimatycznych.

Wyniki projektu posiadają wyraźny potencjał do popularyzacji wiedzy na temat ochrony przyrody, skutków zmian klimatycznych, zasad zarządzania zasobami przyrody zgodnymi z założeniami zrównoważonego rozwoju. Wyniki badań mogą być wykorzystane przez NPN do przyszłych opracowań strategii ochrony przyrody. Wyniki mogą być również przydatne dla lokalnych władz, ponieważ większość okolicznego obszaru stanowią tereny rolne, gdzie woda stanowi kluczową rolę.